نصب اوبونتو در کنار ویندوز 10

 قبل از نصب اوبونتو در کنار ویندوز 10 بهتر هست بدانیم واژه اوبونتو از مفاهیم آفریقای جنوبی به معنی «انسانیت نسبت به دیگران» گرفته‌شده است.

شرکت کنونیکال، اوبونتو را در دو نسخه LTS (پایدار) و غیر LTS منتشر میکند:

• غیر LTS هر ۶ ماه یکبار منتشر می‌شود و نسخه ای با پشتیبانی ۹ ماهه است
• LTS هر دو سال یک‌بار (در ماه چهارم سالهای زوج میلادی) منتشر می‌شود و نسخه ای با پشتیبانی ۵ ساله است

هر نسخهٔ منتشرشده اوبونتو یک شماره نسخه دارد که از «سال. ماه» انتشار آن نامگذاری شده است. این توزیع برگرفته از دبیان بوده و در نسخه جدیدش از محیط دسکتاپ گنوم GNOME به جای Unity استفاده میکند که از پایداری بیشتری برخوردار است.
در این مقاله برای نصب اوبونتو در کنار ویندوز 10 از آخرین نسخه پایدار اوبونتو ۱۸.۰۴ استفاده می کنیم که در سال ۲۰۱۸ منتشرشده است.

 

نصب اوبونتو در کنار ویندوز 10 (بوت دوگانه یا Dual Boot)

برای نصب اوبونتو در کنار ویندوز 10 ابتدا فایل ISO اوبونتو را دانلود کنید، سپس می‌توانید این فایل را روی یک DVD رایت کرده و یا فلش مموری USB خود را بوتیبل (Bootable) کنید و اوبونتو را از روی آن اجرا کنید.

گام اول: بررسی حالت UEFI یا BIOS در ویندوز

برای نصب اوبونتو در کنار ویندوز 10 ابتدا باید بررسی کنیم ویندوز در حالت BIOS نصب شده یا UEFI سپس فلش مموری خود را با توجه به آن بوتیبل کنیم. زیرا اگر ویندوز در حالت UEFI نصب شده باشد اوبونتو نیز باید در همان حالت نصب شود و بالعکس.
برای اینکار در ویندوز کلیدهای win+r را همزمان فشار داده و در پنجره بازشده عبارت msinfo32 را تایپ کنید و Enter بزنید در پنجرهٔ‌ باز شده به عبارت نوشته شده در جلوی BIOS MODE توجه کنید.

از سوی دیگر باید نوع پارتیشن بندی هارددیسک (GPT یا MBR) را بررسی کرد.
در ویندوز کلیدهای win+r را همزمان فشار داده و در پنجره بازشده عبارت cmd را تایپ کنید و Enter بزنید تا پنجرهٔ command prompt باز شود.
در پنجره بازشده دستور diskpart را تایپ کنید و Enter بزنید و سپس دستور list disk را تایپ کنید و Enter بزنید تا لیستی از دیسک‌های متصل شده را نشان دهد.

اگر هارددیسک شما GPT باشد، زیرستون GPT علامت * را خواهید دید ولی اگر وجود نداشت هارددیسک MBR است. (به طور کلی اگر هارد GPT باشد ویندوز در حالت UEFI نصب شده اما اگر هارد MBR باشد ویندوز می‌تواند در حالت BIOS یا UEFI نصب شده باشد.)

گام دوم: ساخت فلش مموری بوتیبل برای نصب اوبونتو

برای نصب اوبونتو و یا هر سیستم‌عامل دیگری از روی فلش مموری، باید فلش خود را قابل بوت کنید. ابتدا نرم‌افزار Rufus را دانلود کنید و یک فلش مموری با حافظه حداقل ۴ گیگابایت را به رایانه متصل کرده و نرم‌‌افزار را اجرا کنید.

• طبق تصویر در مرحله ۱ دیوایس USB خود را انتخاب کنید.
  مرحله ۲ اگر هارددیسک شما GPT باشد گزینه GPT partition scheme for UEFI را انتخاب کنید ولی اگر هارد شما MBR هست باید گزینه MBR partition scheme for BIOS or UEFI را انتخاب کنید.
• در مرحله ۳ روی آیکون دیسک در نرم‌افزار Rufus کلیک کرده و فایل ISO اوبونتو را انتخاب کنید و در آخر با کلیک روی دکمه Start و انتخاب گزینه yes و سپس ok عملیات کپی آغاز میشود. بعد از پایان عملیات USB شما آمادهٔ بوت شدن است.

گام سوم: ایجاد فضای خالی در ویندوز برای نصب اوبونتو

برای نصب اوبونتو در کنار ویندوز 10 به حداقل 20GB فضای خالی و تعریف نشده نیاز داریم.
۱. برای ایجاد این فضا وارد پنجرهٔ command prompt شوید و دستور diskmgmt.msc را تایپ کرده و Enter بزنید تا پنجرهٔ Disk Management باز شود.
سپس روی پارتیشن دلخواهی که قصد دارید فضای مورد نیاز را از آن جدا کنید (پارتیشن انتخابی باید از نوع Basic باشد) راست کلیک کرده و گزینه Shrink Volume را انتخاب کنید.

۲. بنابراین در پنجرهٔ باز شده باید در مقابل Enter the amount in MB عبارت 20000 را تایپ کرده و روی Shrink کلیک کنیم تا 20GB فضا از این پارتیشن جدا شود و پارتیشن مورد نظر ما ایجاد شود.

چند دقیقه منتظر بمانید تا فضای 20GB را با عنوان Unallocated Space مشاهده کنید.

گام چهارم: غیر‌فعال کردن fast startup و Secure Boot

فعال بودن گزینهٔ fast startup در ویندوز 8 و 10 باعث اجرای سریع‌تر ویندوز می‌شود، به همین دلیل از بوت شدن DVD و USB جلوگیری می‌کند. بنابراین برای نصب اوبونتو در کنار ویندوز 10 باید این گزینه را غیر فعال کردن کنیم:

• به مسیر Control Panel > Power Option بروید.
• از داخل پنجره Power Option روی گزینهٔ Choice what the power button do را کلیک کنید.
• روی گزینهٔ Change setting that are currently unavailable کلیک کنید.
• در آخر تیک گزینه Turn on fast startup را بردارید و روی save changes کلیک کنید.

اگر سیستم شما از UEFI استفاده می‌کند باید ویژگی Secure Boot را غیرفعال کنیم. زیرا فعال بودن این ویژگی مانع بوت شدن DVD و USB می‌شود و به‌علاوه از نصب دو سیستم‌عامل کنار یکدیگر جلوگیری می‌کند.
(UEFI جایگزین BIOS در رایانه‌های قدیمی می‌باشد.‌)

برای غیرفعال کردن Secure Boot طبق زیر عمل کنید:

در رایانه‌هایی قدیمی که از BIOS بهره‌مند است هنگام اجرای سیستم بسته به نوع مادربورد با فشار دادن یکی از کلیدهای Del یا F2 یا F10 یا F12 و یا Esc‌ وارد تنظیمات BIOS سیستم ‌شوید.
سپس وارد تب Boot یا Security و … شوید تا گزینهٔ Secure Boot‌ یا UEFI Boot را بیابید در حالت Disable‌ قرار داده و سپس تنظیمات را ذخیره کنید.

در رایانه‌های جدید که از UEFI بهره‌مند است، اگر موفق شدید در هنگام اجرای سیستم با فشار دادن یکی از کلیدهای Del یا F2 یا F10 یا F12 و یا Esc‌ وارد تنظیمات UEFI سیستم ‌شوید، Secure Boot‌ را بیابید و غیر فعال کنید و تنظیمات را ذخیره کنید.

اما در صورتیکه موفق در ورود به تنظیمات UEFI نشدید، کافیست در ویندوز 8 و 10 با نگه داشتن کلید Shift و سپس کلیک روی Restart وارد منوی بوت پیشرفته شده و به مسیر زیر بروید.

Troubleshoot > Advanced Options> UEFI Firmware Settings

در پنجره باز شده روی Restart کلیک کرده تا وارد تنظیمات UEFI شوید و مشابه قبل Secure Boot‌ را بیابید و غیر فعال کنید و در آخر تنظیمات را ذخیره کنید.

• نکته: اگر سیستم شما از secure boot پشتیبانی نمی‌کند از این آموزش رد شوید و به گام بعد بروید.

گام پنجم: نصب اوبونتو در کنار ویندوز 10

1. USB یا DVD بوتیبل اوبونتو را متصل کنید، سپس رایانه را ریستارت کنید و بسته به مادربورد خود با فشار دادن یکی از کلیدهای F2 یا F8 یا F10 و یا F12 وارد منوی انتخاب بوت ‌شوید و USB Flash یا DVD بوتیبل اوبونتو را انتخاب کنید.

۲. در سیستم‌های UEFI بعد از بوت شدن اوبونتو وارد منؤ grub2 می‌شوید و گزینهٔ Install Ubuntu را انتخاب کرده و Enter را بزنید. (در سیستم‌های Bios منؤ زیر نمایش داده نمی‌شود و مستقیم وارد محیط نصب می‌شوید.)

۳. در قسمت تنظیمات کیبورد، زبان فارسی را انتخاب کنید و روی Continue کلیک کنید.

۴. در این قسمت چند گزینه وجود دارد:

• گزینهٔ Normal installation را انتخاب کنید تا اوبونتو کامل به همراه ابزارهایش نصب شود.
• با انتخاب گزینهٔ‌ … Install third-party software برنامه‌های جانبی برای عملکرد بیشتر به همراه اوبونتو نصب می‌شود.

۵. در قسمت نحوهٔ نصب گزینه‌های زیر را بررسی می‌کنیم:

• Install Ubuntu alongside Windows: این گزینه به صورت خودکار و بدون نیاز به پارتیشن بندی توسط شما، اوبونتو را در کنار ویندوز و در پارتیشن ویندوز نصب می‌کند. اما این گزینه در نصب دیگر توزیع‌های لینوکس وجود ندارد بنابراین یادگیری پارتیشن بندی بسیار اهمیت دارد. از این رو چون در گام دوم فضایی را برای نصب اوبونتو در نظر گرفتیم گزینهٔ Something else را انتخاب می‌کنیم.
• Erase disk and install Ubuntu: این گزینه تمام اطلاعات هارد شما را پاک می‌کند و اوبونتو را روی آن نصب می‌کند. (هرگز روی آن کلیک نکنید)
• Something else : با انتخاب این گزینه پارتیشن بندی را به صورت دستی انجام می‌دهیم.

۶. برای نصب توزیع‌های لینوکس باید پارتیشن‌های root, home, swap را ایجاد کنیم:

root: در این پارتیشن اوبونتو (یا هر توزیع دیگر لینوکس) نصب می‌شود.
home: این پارتیشن محل ذخیرهٔ فایل‌های شخصی و حساب‌های کاربری می‌باشد.
swap: از این پارتیشن هنگامی که حافظه رم پر شود برای نگهداری اطلاعات موقت استفاده می‌شود.

• نکته: اگر جایی از مراحل زیر را به اشتباه انجام دادید، روی دکمه‌ٔ Revert کلیک کنید تا تنظیمات به حالت اول خود برگردد.

پارتیشن‌ free space همان فضایی است که در گام دوم ایجاد کردیم روی آن کلیک کرده و سپس دکمهٔ + را انتخاب می‌کنیم.

برای ایجاد swap در پنجرهٔ باز شده مانند زیر عمل می‌کنیم:

این پارتیشن را در صورتی ایجاد کنید که RAM محدودی دارید و یا از یک هارد SSD استفاده می‌کنید. با این حال ۴GB فضا به آن اختصاص دهید.

Size = 4000 MB
Type for the new partition = Primary
Location for the new partition = Beginning
Use as = swap area

Markup

Copy

• نکته: در هارددیسک‌های MBR حداکثر تا ۴ پارتیشن Primary می‌توان ایجاد کرد، بنابراین اگر در موقع انتخاب نوع پارتیشن ارور دریافت کردید گزینهٔ Logical را انتخاب کنید.

برای ایجاد root دوباره روی free space کلیک کرده و سپس دکمهٔ + را انتخاب می‌کنیم. در پنجرهٔ باز شده مانند زیر عمل می‌کنیم.
(در قسمت size حداقل ۱۰GB در نظر می‌گیریم.)

Size = 10000 MB
Type for the new partition = Primary
Location for the new partition = Beginning
Use as = EXT4 journaling file system
Mount point = /

Markup

Copy

در آخر برای ایجاد home روی free space کلیک کرده و سپس دکمهٔ + را انتخاب می‌کنیم. در قسمت size فضای آزاد باقیمانده را به آن اختصاص دهید.

Size =
Type for the new partition = Primary
Location for the new partition = Beginning
Use as = EXT4 journaling file system
Mount point = /home

Markup

Copy

بعد از ایجاد پارتیشن‌ها روی Install now کلیک کرده و در پنجرهٔ باز شده Continue را انتخاب کنید.

۷. کشور ایران را از روی نقشه انتخاب کنید تا ساعت سیستم‌عامل تنظیم ‌شود.

۸. در آخرین مرحله با وارد‌کردن نام، نام‌کاربری و رمزعبور بر روی Continue کلیک کنید تا نصب اوبونتو انجام شود.

۹. در پایان نصب و مشاهده پیام ری استارت، USB یا DVD اوبونتو را از رایانه جدا کرده و سپس روی Restart Now کلیک کنید.

بعد از پایان نصب و راه‌ اندازی مجدد سیستم، وارد منؤ grub2 می‌شوید. در این منو با انتخاب Ubuntu سیستم‌عامل اوبونتو اجرا می‌شود و با انتخاب Windows Boot Manager ویندوز 10 اجرا می‌شود.
(در سیستم‌های Bios به‌جای گزینهٔ Windows Boot Manager گزینهٔ Windows10 وجود دارد.)

• نکته: اوبونتو از پارتیشن‌های NTFS پشتیبانی می‌کند بنابراین در اوبونتو می‌توانید به فایل‌های موجود در پارتیشن‌های ویندوز دسترسی داشته باشید.

تعمیر بوت ویندوز بعد از نصب لینوکس

پس از نصب اوبونتو در کنار ویندوز 10، اگر در منوی grub2 گزینهٔ بوت ویندوز شناسایی نشد با استفاده از نرم‌افزار Boot Repair با تعمیر گراب مشکل را برطرف می‌کنیم.